طراحی ساختمانی زیستی با فناوری
بیمانا: ساختمان آزمایشگاه و دفتری اداری که نمونه‌‌ای از ساختمان‌های فوق پیشرفته محسوب می‌شوند، در مجموعه پارک‌زیستی دانش بیولوژیک (BioCity complex) در همسایگی شهر ناتینگهام، قرار گرفته است. این ساختمان قرار است مرکزی برای جذب شرکت‌های فعال در حوزه بیوشیمی و علوم‌زیستی به شهر ناتینگهام باشد و 250 فرصت شغلی تخصصی ایجاد کند.
کارفرما: شورای شهر ناتینگهام
بودجه: 26 میلیون پوند
پیمانکار اصلی: شرکت ویلموت دیکسون Willmott Dixon
یکی از مشخصه‌های بارز این سازه 6 هزار 750 مترمربعی، پنجره‌های آفتابی طراحی شده توسط ولفگانگ بوترس به ارتفاع 4 طبقه است، که زمین سالن کنفرانس و دفاتر خلاقیت -نوآوری و مشاغل کوچک را به همراه چهار طبقه آزمایشگاه‌ها و دفاتر وابسته به آنها حول یک هسته مرکزی در برمی‌گیرد.
فناوری بیم (BIM)در طراحی ساختمان
مجموعه این ساختمان توسط شورای شهر ناتینگهام خریداری شد و طی یک چهارچوب زمانی فشرده، توسط شرکت معماری CPMG با فناوری BIM طراحی شده است. کارفرمای این طرح، شرکت بزرگ ویلموت دیکسون بود و کار ساخت آن ابتدای سال 2015 آغاز شد و بهار 2017 به پایان رسید. شرکت CPMG به موازات مورگان توکر (Morgan Tucker) مهندس مشاور سازه و همچنین شرکت خدمات مهندسی بریجز و فورستر در سطح چهارم فن‌آوری BIM و تحت استاندارد PAS 1192 به کار طراحی پرداختند. این شرکت از مدل‌های رویت (Revit) هدفدار که مرحله پایانی طرح را نشان می‌دهند و برای مدارک ساخت و ساز سنتی مناسب هستند نیز، استفاده کرد و همه اینها در بستر نرم‌افزار Navisworks با یکدیگر ادغام و همسان‌سازی شدند.
عموماً در این پروژه مدل اطلاعات ساختمان برای ایجاد هماهنگی در نقشه‌ها و شناسایی تداخل ها، استفاده شده است اما جهت هماهنگی در برنامه‌های اجرایی پروژه، تهیه اطلاعات هزینه و یا مدل ارزیابی‌های مالی که شامل اطلاعات تعمیر و نگهداری است، از آن استفاده نشده است.
مت گرین‌هالف از جمله معماران شرکت CPMG در این زمینه گفت: «ما مدل‌ها را تا نقطه اجرا و ساخت، پیش‌بردیم. کارفرمایان ما نیز به مزیت‌های بالقوه استفاده از مدل در مرحله بهره‌برداری پی برده‌اند، اما فعلاً تمایلی به استفاده از آن ندارند. شرکت CPMG مسئولیت هماهنگ کردن مدل‌ها و مدیریت مغایرت‌ها را برعهده گرفت. بخشی از کار شامل انتشار برنامه اجرایی فناوری بیم (BIM) است که دامنه استفاده از فناوری بیم (BIM) و ماتریس مسئولیت هر بخش طراحی و در هر مرحله از طراحی را، مشخص می‌کند.
نهادینه شدن دانش فناوری بیم (BIM)
شرکت CPMG یک مدیر فناوری بیم (BIM) و چهل نفر رویت‌کار (Reviteers) را وقف این پروژه کرد؛ نتیجه اینکه دانش فناوری بیم (BIM) در این پروژه از سطح مدیر گرفته تا تکنسین نهادینه شده است. این سامانه سطح ارتباطات را بهبود بخشید و آگاهی بیشتری در مورد طراحی دیجیتال ایجاد کرده است.
گرین‌هالف در این زمینه گفت: «هنگام راه‌اندازی پروژه فناوری بیم (BIM) نگرانی اصلی ما تعریف درجات مختلف تطابق‌پذیری و همچنین سطح تخصص در میان اعضای گروه بود. گرچه شرکت CPMG از استانداردهای مشخصی برخوردار است، اما باید اطمینان حاصل می‌کردیم که میثاق‌ها و نام‌گذاری‌ها توسط تمامی گروه مشاوران در بالاترین سطح، فهمیده خواهد شد. موافقت در مورد مواردی مانند هماهنگ‌کننده‌های مشترک، این اطمینان را به ما می‌داد که اطلاعات یکنواخت خواهد بود و داده‌ها در مدل‌های مستقل از هم، در محل مناسب جای خواهند گرفت.»
کار در حوزه فناوری بیم (BIM) از آغاز چند مشکل را در مورد توانمندی رویت با ویرایش قدیمی‌تر خود (Revit 2014 Edition)، برای طراحی ایده‌های جدید، برجسته کرد. در هنگام مشاوره با کارفرما برای جستجوی امکانات جدید طراحی، گروه دریافت که نرم‌افزار رویت در برخی موارد واقعاً مایه زحمت است. برای مثال هنگام افزودن یک دیوار به دیوار دیگر، رویت‌کار مجبور بود فاکتورهای دیوار دوم را جدا کند تا آن را به دو دیوار تبدیل کند؛ در حالیکه باید بتوان تنها یک دیوار را به این فضا اضافه کرد.
گرین‌هالف در این زمینه گفت: «در ابتدای باید کارها به سرعت انجام می‌شد و برخی از مواقع ما حتی مجبور می‌شدیم از نرم‌افزار رویت خروجی بگیریم و آن را در اتوکد ترسیم کنیم. کاری که بخاطر تخطی از اصول فناوری بیم (BIM)، واقعاً مایه تأسف بود.»
وی ادامه داد: « این مسأله ممکن است بر روی تغییراتی که بعد از قرارداد اعمال می‌گردد تأثیر بگذارد، چراکه گاهی لازم است برخی فاکتورها به سرعت عوض شوند اما این تغییر نمی‌باید بر روی مدل اصلی اثری دائمی بگذارد؛ این مشکلات فرسایشی وقتی از نرم‌افزار Navisworks استفاده می‌کردیم نیز، به وجود می‌آمد.»
نکته کلیدی، ساده کردن امور است
طراحان در اکثر مواقع اطلاعات طراحی سازه را از پیمانکاران فرعی دریافت می‌کنند تا بتوانند نسبت به مطابقت آن با مدل فناوری بیم (BIM) اطمینان حاصل کنند و کار ساخت مطابق اهداف طرح، پیش رود.
گرین‌هالف در این زمینه توضیح داد: «مدلی که چهارچوب کلی را نشان می‌دهد، کار تشخیص محل دقیق مغایرت یا تداخل را برای کاربران دشوار می‌کند. این به معنای چاپ بخش‌های اضافی و طراحی نقشه‌های دیگری است تا درک زمینه کار به شکل ساده‌تری، صورت بگیرد. همچنین مشخص می‌شود که چه کسی مسئول حل مشکلات احتمالی است. ساده‌تر کردن امور یکی از نکات کلیدی است که برای رسیدن به هماهنگی میان همه اعضاء در پروژه‌های فناوری بیم (BIM)، ضرورت دارد.
اما علیرغم نگرانی‌های جزئی که بدان اشاره شد، هنگامیکه قرار است یک مدل سه بعدی هماهنگ شده، دوباره طراحی شود، انجام آن با نرم افزار اتودسک بسیار سریعتر از روش‌های سنتی، انجام می‌گیرد.
ساختمان علوم زیستی مخصوصاً در فضاهای آزمایشگاهی از طراحی پیچیده‌ای برخوردار هستند. تعیین و تنظیمات دقیق فضاهای سه‌بعدی این ساختمان کار دشواری است و نیازمند شیوه خاصی است که متصدیان و اجاره‌کنندگان این ساختمان هنوز از آن اطمینان پیدا نکرده‌اند. یکی از کارشناسان حرفه‌ای املاک، پیشنهادات خود را به آنها در مورد استفاده از فضاها، عنوان کرده اند. اما تا هنگامی که بهره‌برداران اصلی ساختمان را تحویل نگرفته اند و خواسته‌های خود را مطرح نکرده‌اند، نمی‌توان کلیه این توصیه‌ها را اجرایی کرد.
گرین هالف در این زمینه گفت: «تعداد خروجی‌های دود جهت تهویه بخارات آزمایشگاهی افزایش یافته است که این امر سرویس‌دهی را تا حدود 30 درصد افزایش داده است.»
وی افزود: «بخاطر استفاده از نرم‌افزار رویت ما به سرعت می‌توانیم مدل‌های سازه، معماری، تأسیسات برقی و مکانیکی را ارزیابی کنیم و دریابیم که آیا فضایی برای اعمال تغییرات در اختیار داریم یا خیر؛ حتی می‌توانیم چگونگی جابجایی سقف را محاسبه کنیم. به همین دلیل، فرآیند تصمیم‌گیری بسیار سریعتر از محیط دوبعدی بوده و در سرعت کار نقش بسزایی دارد.»
تهیه شده توسط:رضا رجبی