فناوری بیم (BIM) از دیدگاه قانونی
بیمانا: در واقع هر قرارداد به نوعی بازتاب توافق تجاری بین دو گروه است. طبیعی است که نمی‌بایست که موارد قانونی قراردادها موارد تجاری پروژه را به‌صورت منفی تحت تأثیر قرار دهند. یک پروژه مبتنی بر فناوری بیم (BIM) هم از این قاعده مستثنی نیست. به‌عبارت دیگر فناوری بیم (BIM) از دیدگاه قانونی پرسش‌هایی را در مورد امکان نتیجهگیری مطلوب تجاری یک پروژه را مطرح می‌کند.
مدلسازی اطلاعات ساختمان با چه هدفی صورت می‌گیرد؟
اولین و شاید مهمترین پرسش حقوقی این است که کارفرما با استفاده از فناوری بیم (BIM) به دنبال دستیابی به چه هدفی است؟ پاسخ‌ها می‌تواند شامل یکی از دو مورد عنوان شده در زیر باشند:
• فناوری بیم (BIM) از جمله ابزارهای طراحی است؛
• فناوری بیم (BIM) از جمله ابزارهای مدیریت دارایی است؛
البته پاسخ می‌تواند چیزی بین این دو مورد مذکور برای سازگاری بیشتر با سطح دوم پیاده‌سازی فناوری بیم (BIM) باشد. البته جز این موارد، سئوالات تازه دیگری نیز درباره پروژه‌هایی که از فناوری بیم (BIM) سود میبرند، مطرح می‌شوند. از جمله دیگر این سوالات می‌تواند به چند مورد فوق اشاره نمود. اینکه استراتژی به‌کارگیری این فناوری در پروژه چیست؟ یا اینکه همبستگی پروژه‌های دارای چندین قرارداد چگونه حفظ می‌شود؟ و در نهایت مسائل حقوقی و ریسک میزبانی فضای ابری (Cloud hosting) چگونه تعیین می‌شود؟
گفتنی است منظور از میزبانی فضای ابری، میزبانی سرورهای مجازی است که اجازه می‌دهد شرکت و یا موسسه‌ای خریداری کننده این سرویسها از خرید و نگهداری سرورهای حقیقی بی‌نیاز شود.
فرمت استاندارد قراردادها
پروتکل‌های فناوری بیم (BIM) باید بازتاب دهنده استراتژی‌های تأمین و تدارکات و همچنین شکل صحیح قراردادها باشند. البته در کشور ایالات متحده آمریکا پیش‌نویسی از قراردادهای مناسب برای پروژه‌هایی که با استفاده از فناوری بیم (BIM) کار می‌شوند توسط انجمن صنعتی ساخت‌وسازها تهیه شده است. گرچه در این فرمت نیز تناقض‌گویی‌هایی وجود دارد اما از آن در بیشتر قراردادها به‌عنوان مرجع اصلی استفاده می‌شود. گاه نیز کارفرمایان ترجیح می‌دهند پیش‌نویس‌های مورد وثوق خود را در قراردادها استفاده کنند.
از آنجا که ساخت‌وسازها بر اساس استانداردهای مختلفی انجام می‌شود بنابراین میبایست پیش‌نویس‌های قراردادی با اهداف بکارگیری فناوری بیم (BIM) از ابتدا یعنی از قسمت طراحی تا گام‌های پایانی آن یعنی مراحل ساخت و بهره‌برداری را پوشش دهند. این هدف در فرمت جدید پیش‌نویس‌های قراردادهایی که از فناوری بیم (BIM) سود میبرند، توسط موسسه JCT لحاظ شده است و در بسیاری از قراردادهای جدید این فرمت پیش‌نویس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
"بنابراین میبایست پیش‌نویس‌های قراردادی با اهداف بکارگیری فناوری بیم (BIM) از ابتدا یعنی از قسمت طراحی تا گام‌های پایانی آن یعنی مراحل ساخت و بهره‌برداری را پوشش دهند."
در قراردادهای پروژه‌های بیم (BIM) وظایف جدیدی نیز مطرح می‌شود. مثلاً مدیریت اطلاعات و وظیفه هماهنگی در فناوری بیم (BIM) باید در این قراردادها لحاظ گردند. البته این موضوع پرسش‌های جدیدی را نیز برمی‌انگیزد. ازجمله این پرسشها اینکه آیا این وظایف باید به‌صورت مستقل تعریف و اختصاص یابند و یا به‌عنوان وظایف یکی از اعضای تیم فعلی تعریف شوند؟
البته مواردی که در بالا ذکر شدند موانعی در راه استفاده از فناوری بیم (BIM) برای شرکت‌ها ایجاد نمی‌کند. اما پاسخ‌ها و راهکارهای قانونی برای تسهیل استفاده از فناوری بیم (BIM) به پذیرش و ارائه موفق پروژه در بستر این سامانه یاری می‌رساند. از آنجا که این فناوری در ایران نیز در برخی از پروژه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و بی‌شک در آینده نزدیک مورد استفاده بیشتری قرار خواهد گرفت، شایسته است با همکاری حقوقدانان و جامعه مهندسی کشور بسترهای حقوقی قراردادهای ساخت‌وساز با استفاده از فناوری بیم (BIM) مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.