استفاده از فناوری بیم (BIM) در بنایی از «زاها حدید»
کمتر شهر بزرگی در جهان را می‌توان یافت که در آن نشانی از معماری نا اقلیدسی زاها حدید یافت نشود. این معمار شهیر بریتانیایی عراقی تبار ساختمان هایی با مشخصه شعرگونه که حرکت و جریان معماری حدید به آنان تصویری رؤیایی بخشیده است. در مرکز شهر سئول، پایتخت کشور کره جنوبی نیز، بنایی عظیم از این معمار نامدار به یادگار مانده است؛ که حاصلی بیش از تصویری چشم‌نواز و با اصالت، برای این شهر داشته است.
بیمانا: با استفاده از فناوری بیم (BIM) ساختمانی با کاربری عمومی و فرهنگی، وابسته به شهرداری سئول طراحی شده است. این پروژه یکی از پروژه‌های دولتی شاخص در این زمینه است و نشان می‌دهد چگونه طراحی سه‌بعدی می‌تواند مراحل ساخت را، پشتیبانی کند. طراحی این بنای با اهمیت را زاها حدید برعهده داشته است.
تمایل حدید به استفاده از فناوری بیم (BIM)
این بنای بزرگ با سطح 86 هزار مترمربع، سازه‌ای از جنس بتن، آلومینیوم، فولاد و سنگ است. همچنین روکشی به مساحت 30 هزار مترمربع از پنل‌های تخت، تک منحنی و دومنحنی است بر روی آن قرار گرفته است. الگویی از اشکال هندسی انعطاف‌پذیر در طراحی‌های زاها حدید را به نمایش می‌گذارد. نتیجه کار اینکه این بنای بزرگ از تعداد زیادی از انواع فضاهای عمومی، نمایشگاهی و هنری بهره می‌برد. در این بنا موزه، کارگاه‌های طراحی، بازار عرضه محصولات هنری، یک مرکز رسانه‌ای و اتاق‌های سمینار تعبیه شده است.
حدید با استفاده از فناوری بیم (BIM) موفقیتی را در رقابت بین‌المللی طراحی در سال 2007 به دست آورده بود. متعاقب این موفقیت استفاده از فناوری بیم (BIM) را در این ساختمان جدید مطرح شد. دلیل آن نیز برنامه فشرده کاری برای ساخت‌وساز و احاطه بیشتری نیز بر روی طراحی‌ها بود.
“حدید با استفاده از فناوری بیم (BIM) موفقیتی را در رقابت بین‌المللی طراحی در سال 2007 به دست آورده بود. متعاقب این موفقیت استفاده از فناوری بیم (BIM) را در این ساختمان جدید مطرح شد. دلیل آن نیز برنامه فشرده کاری برای ساخت‌وساز و احاطه بیشتری نیز بر روی طراحی‌ها بود.”
گشت‌زنی در مدل بیم (BIM)
برای مدل‌سازی دقیق هندسه پیچیده منحنی‌‌های دوتایی از نرم‌افزار Digital Projects (DP) بهره بردند. آموزش‌های لازم در این برای مدل‌سازی کامل پروژه در این نرم‌افزار به پیمانکار اصلی داده شد تا طرح‌های زاها حدید به صورت دقیق و کامل اعمال شود. آموزشی شامل طراحی سازه‌های بتنی، کارهای عمرانی، نمای خارجی و سیستم‌های تأسیساتی یا “MEP” بوده است. همچنین جلساتی به صورت هر دو هفته یکبار، جهت بهبود هماهنگی‌های طراحی و کمک به پیمانکار جهت کنترل فرآیندهای ناآشنا، تشکیل شد.
به گفته مهندس معمار پروژه دفتر زاها حدید «پیمانکار علاوه بر پیاده‌سازی فناوری بیم BIM و شروع به کار با مدل سه‌بعدی، همزمان می‌خواست روش‌های سنتی را نیز در این پروژه اعمال کند.»
ادی کن (Eddie Can) ادامه داد: «این موضوع چالش‌هایی را به همراه داشت. در هرحال بعد از گذشت مدتی آنها متوجه شدند که با استفاده از فناوری بیم (BIM)، ابزار بسیار مفیدی در دست گروه قرار گرفت. درنتیجه آنها شروع به طراحی و بخش‌بندی قسمت‌های مختلف در نرم‌افزار کردند. بخصوص در اشکال پیچیده هندسی و پیاده‌سازی آن در کارگاه ساخت، این فناوری بسیار مفید بود.»
“با استفاده از فناوری بیم (BIM)، ابزار بسیار مفیدی در دست گروه قرار گرفت … خصوص در اشکال پیچیده هندسی و پیاده‌سازی آن در کارگاه ساخت، این فناوری بسیار مفید بود.”
گرچه یکی از مهمترین دلایل استفاده از فناوری بیم (BIM) به خاطر مزیت یکپارچه‌سازی آن است؛ اما در این پروژه علاوه بر آن برای واردکردن داده‌ها در مدل چهاربعدی و هماهنگی و مرور اهداف در زمان جلسات هم، استفاده شد. به گفته کن: «ما برای اشتراک‌گذاری اطلاعات به دنبال بستر مشترک برای داده‌ها بودیم. اما مسئله امنیت اطلاعات این کار را برای ما بسیار سخت کرد. چراکه شرکت پیمانکار نسبت به امنیت اطلاعات خود حساسیت داشت و تمایلی نداشت که با استفاده از سیستم ابر اطلاعاتی (Cloud)، برای خود مسائل امنیتی، ایجاد کند.»
کیفیت بهتر و هزینه کمتر با نرم‌افزار DP
پیش از شروع عملیات ساخت، شبیه‌سازی چهاربعدی در نرم‌افزار دی.پی (DP) انجام گرفت تا مراحل ساخت برای کارهای متفرقه در کارگاه ساخت، مشخص گردد. سقفی بزرگ برای سازه، مدل‌سازی شد و همچنین امکان ورود ماشین‌آلات، کامیون‌ها و تجهیزات به کارگاه ساخت اسکلت فلزی نیز، تدارک دیده شد.
استفاده از این نرم‌افزار برای طراحی و ساخت نمای خارجی نیز اهمیت زیادی داشت. از این نرم‌افزار جهت مدل‌سازی دقیق اسکلت اصلی سازه و کلیه اتصالات جهت مدل‌سازی دقیق پوشش[1]، استفاده شد. به بیانی دیگر از این نرم‌افزار، برای ایجاد فضای ثانویه جهت مدل‌سازی پوسته خارجی سازه، کمک گرفته شد. مدلی که قبل از اینکه به مرحله ساخت و مونتاژ قطعات برسد، برای تحلیل و ارزیابی نهایی به مهندسین سازه، فرستاده می‌شد. علاوه بر این، از این نرم‌افزار در بهینه‌سازی و برآورد آخرین نیازها و اصلاحات کارفرما و همچنین اصلاح و تغییر هندسه سازه و نیز ارزیابی هزینه و کنترل قابلیت ساخت، استفاده می‌شود.
گرچه مجموعه دفتر زاها حدید در بسیاری از طراحی‌ها از نرم‌افزار پارامتری راینو (Rhino) استفاده کرده است. اما نرم‌افزار دی.پی ابزاری بسیار کارآمدتر بود و در واقع کلاسی آموزشی از دقت و مهارت برای کاربران آن بود. به گفته ادی کن: «ما آموختیم که قبل از اینکه طرح‌ها را از نرم‌افزار راینو به دی.پی انتقال بدهیم، نیاز داریم چهارچوب جدیدی به استراتژی‌هایمان اضافه کنیم تا بتوانیم به توجیه عقلانی ساختارهای هندسی و ساخت بپردازیم.»
وی افزود: «افزودن معیارهای محدودکننده دقت کار را بالا می‌برد و موجب می‌شود حدود فنی کار، رعایت شود. همچنین به تنظیم جزئیات کمک کرده و درنتیجه به عنوان ابزار بهینه‌ای در انجام عملیات ساخت و ساز، خودنمایی کند. جالب آنکه نتیجه نهایی کار، همچنان روح طرح‌های زاها حدید را داشت. این درحالی بود که این بار علاوه بر حفظ روح کلی طرح محاسن دیگری همچون کاهش هزینه‌ها، کیفیت بالاتر کار، قابلیت ساخت به شکل بهتر و در نهایت انجام کار به شکل مناسب و دلخواه، به دست می‌آمد. مدیریت هماهنگ تر و شفاف تر کار برای همه ذینفعان پروژه بود.»
[1] Cladding 1
تهیه شده توسط:صابر صادقی